Gastric bypass

Overgewicht (obesitas) kan zorgen voor gezondheidsproblemen. Ernstig overgewicht (morbide obesitas) kan suikerziekte, een te hoog cholesterolgehalte, hart- en vaatziekten en tal van andere klachten veroorzaken. Wanneer het niet lukt om op eigen kracht (voldoende) af te vallen om op een gezond gewicht te komen, kan hiervoor een ingreep nodig zijn.

Wat is een gastric bypass?

Bypass betekent omloop of omleiding. Een gastric bypass is letterlijk het omleggen van het spijsverteringskanaal. De maag wordt verkleind. Hoewel een gastric bypass daarom in de volksmond ook vaak maagverkleining wordt genoemd, gaat deze ingreep verder dan dat: het overgebleven, kleinere deel van de maag wordt rechtstreeks ‘aangesloten’ op het laatste deel van de dunne darm.

Voor wie is een gastric bypass geschikt?

Er zijn verschillende manieren om op een gezond gewicht te komen en te blijven. Hierbij kun je denken aan (een combinatie van) een dieet, sporten, therapie of zelfs medicijnen. Een ingreep wordt over het algemeen gezien als een laatste redmiddel. Wanneer je (ernstig) overgewicht hebt en alle manieren om gewicht te verliezen zonder succes hebt geprobeerd, is het mogelijk dat je in aanmerking komt voor een gastric bypass.

Er zijn verschillende regels en eisen voor wie in aanmerking wil komen voor deze ingreep. Deze regels zijn in het leven geroepen om er zeker van te zijn dat het uitvoeren van de ingreep in alle opzichten verantwoord is. Op deze manier worden eventuele risico’s zo veel mogelijk beperkt.

Naast het feit dat je eerst alle andere methoden om af te vallen geprobeerd moet hebben, kom je alleen in aanmerking voor een gastric bypass wanneer je een BMI (Body Mass Index) hebt van 40 of hoger. Wanneer dit het geval is, is het ook van belang dat nieren, lever, darmen en maag gezond zijn. Tot slot moeten een internist en anesthesist bepalen of er geen overige redenen zijn om bezwaar te hebben tegen de operatie.

Voor wie is een gastric bypass niet geschikt?

Een gastric bypass is bedoeld om ervoor te zorgen dat je een gezond gewicht kunt bereiken en behouden. Het is een zware ingreep, die niet zomaar wordt uitgevoerd. Heb je nog niet (voldoende) geprobeerd om op een andere manier af te vallen, dan zal een specialist je in de meeste gevallen in eerste instantie adviseren over de manieren waarop je dat wel kunt doen.

Omdat een gastric bypass een zware ingreep is, is het van groot belang dat je zo gezond mogelijk bent. Aandoeningen aan de nieren, lever, darmen en maag kunnen een contra-indicatie zijn. Ook de ziekte van Crohn en een zwangerschap zijn aanleiding om een gastric bypass (nog) niet uit te voeren. Mensen met een BMI onder de 35 komen in ieder geval niet voor deze ingreep in aanmerking.

Consult voor een gastric bypass

Een gastric bypass heeft een flink voortraject, dat bestaat uit verschillende onderzoeken. De onderzoeken zijn erop gericht om te bepalen of voldoende gezond en in conditie bent om de ingreep verantwoord te ondergaan.

Bloedonderzoek, een echo en een gastroscopie (kijkonderzoek in de maag) kunnen onderdeel zijn van de vooronderzoeken voor een gastric bypass. Daarnaast kan een psychologisch onderzoek deel zijn van de aanloop naar de eventuele ingreep. Welke onderzoeken worden uitgevoerd, is afhankelijk van het ziekenhuis of de kliniek die de ingreep zal uitvoeren.

De operatie

Er zijn twee manieren waarop een gastric bypass kan worden uitgevoerd. Dit kan via een kijkoperatie (laparoscopie) of een ‘gewone’ operatie. In verreweg de meeste gevallen wordt gekozen voor een laparoscopie. Deze techniek is minder belastend voor het lichaam, onder andere doordat een kleinere wond zorgt voor een kortere herstelperiode.

De ingreep wordt uitgevoerd onder volledige narcose. Via een aantal kleine openingen die in de buik worden gemaakt, wordt lucht in de buikholte geblazen om de chirurg meer ruimte te geven. Via dezelfde openingen kan met een kleine camera in de buikholte worden gekeken.

Tijdens de operatie wordt het bovenste deel van de maag losgemaakt van de rest van de maag. Dat is mogelijk door de twee delen van de maag werkelijk van elkaar te scheiden. Het is ook mogelijk om de maag te partitioneren door middel van chirurgische nietjes. Het bovenste deel van de maag, dat aan de slokdarm vast zit, is veel kleiner dan de oorspronkelijke maag. Hierdoor raak je tijdens het eten eerder vol. De ‘nieuwe’ maag wordt direct aangesloten op de dunne darm en heeft een kleinere maaguitgang. Dit zorgt ervoor dat de maag langzamer leegraakt en hierdoor minder snel een hongergevoel zal worden ervaren. Doordat de dunne darm, waarin het voedsel wordt opgenomen, korter is, is er minder voedselopname mogelijk dan voor de ingreep.

In tegenstelling tot bij een maagverkleining worden bij een gastric bypass het resterende deel van de maag niet verwijderd. Er wordt alleen een omleiding (bypass) gemaakt, waardoor het overgebleven deel van de maag en dunne darm na de ingreep buiten werking zijn. De twaalfvingerige darm wordt wel gekoppeld aan het functionerende deel van de dunne darm. De twaalfvingerige darm is nodig voor het afvoeren van sappen uit de maag, gal en alvleesklier, die nodig zijn voor de vertering van voedsel.

Hoewel het feit dat het afgesloten deel van de maag en dunne darm in het lichaam achterblijven misschien suggereert dat de ingreep ongedaan gemaakt kan worden, is dit uiterst zelden het geval. Een hersteloperatie vindt na een gastric bypass alleen in zeldzame gevallen plaats, bijvoorbeeld wanneer er een medische noodzaak is.

Afhankelijk van de gekozen methode voor de gastric bypass zul je een aantal dagen en nachten in het ziekenhuis of de kliniek moeten verblijven. Tijdens deze herstelperiode wordt een drain aangebracht in de buik om overtollig vocht af te voeren. Omdat een gastric bypass een pijnlijke ingreep is, zal tijdens de eerste dag(en) ook pijnmedicatie worden toegediend.

Nazorg bij een gastric bypass

In de eerste weken na de operatie kan alleen vloeibaar voedsel worden gegeten. Samen met een diëtist wordt daarna bepaald hoe en wanneer langzaamaan kan worden overgegaan op het eten van vast voedsel.

Hoewel het verloop van het herstel bij iedereen verschillend is, zijn een aantal dingen universeel. Zo is het in alle gevallen belangrijk om kleine maaltijden te eten. In het begin kan dit even wennen zijn. De maag is veel kleiner en is daarom ook veel sneller vol. Zodra je het gevoel hebt dat je vol zit, is het belangrijk om direct te stoppen met eten. Vetten en suikers dienen te worden vermeden. Drinken tijdens het eten is af te raden.

In de anderhalf á twee jaar na een gastric bypass blijven mensen over het algemeen afvallen. Hoewel het soms kan lijken alsof dit vanzelf gaat, is het belangrijk om goed te blijven letten op voeding en daarnaast gezond te blijven door in ieder geval te zorgen voor voldoende lichaamsbeweging.

Net zo belangrijk als de ingreep zelf is de manier waarop het leven na de gastric bypass wordt voortgezet. Om resultaat te krijgen en te behouden en om klachten te voorkomen, is het belangrijk om bewust(er) te gaan leven. Naast letten op eten, drinken en sporten is het wellicht ook nodig om vitaminen te slikken. Hieraan kan een tekort ontstaan doordat de voedselopname na de ingreep is verminderd. Ook hierbij kan een diëtist helpen.

Hoe beter de nieuwe leefstijl na de operatie wordt toegepast, hoe beter het resultaat van de ingreep zal zijn.

Complicaties en risico’s bij een gastric bypass

Een gastric bypass is een zware operatie. Overgewicht is een factor die bij iedere ingreep, dus ook bij een gastric bypass, het risico op complicaties verhoogt.

Zoals bij iedere operatie is er het risico op een nabloeding, infectie of ontsteking. Daarnaast is er bij een gastric bypass het risico op een vernauwing van de maag, een verstopping, een maagzweer of een perforatie.

Een veel voorkomend verschijnsel na een gastric bypass is het Dumping syndroom, waarbij klachten ontstaan doordat voedsel te snel in de dunne darm terechtkomt. De klachten die hiermee gepaard gaan variëren van hartkloppingen, duizeligheid en transpireren tot flauwvallen, misselijkheid en diarree.

Wanneer er na de operatie sprake is van erger wordende pijn, aanhoudende koorts, aanhoudend braken, een opgezette buik, een verstopping of een opzwellend of bloedend litteken is het belangrijk om contact op te nemen met het ziekenhuis of de kliniek waar de ingreep is uitgevoerd.

Aandachtspunten bij het vinden van een goede kliniek voor een gastric bypass

Zoals hierboven al genoemd: een gastric bypass is een ingrijpende operatie. Zowel de ingreep als de periode erna hebben een grote impact op je leven. Het is dus belangrijk om je vooraf zo goed mogelijk te informeren over de ingreep en alles dat daarbij komt kijken.

Wanneer je op zoek gaat naar een arts of kliniek voor het uitvoeren van een gastric bypass, kun je in eerste instantie websites van klinieken bekijken. Je kunt daarbij bijvoorbeeld proberen te achterhalen hoeveel soortgelijke ingrepen een arts of kliniek al heeft uitgevoerd. Daarnaast kun je ervaringen lezen van consumenten die al eerder een gastric bypass hebben ondergaan. Zij hebben hun behandeling, behandelaar en kliniek beoordeeld. Dit geeft vaak een goede indicatie van de kwaliteit en betrouwbaarheid van een arts of kliniek. Vanzelfsprekend kun je bij een kliniek ook altijd een kennismakingsgesprek of een consult aanvragen.

Kosten en vergoeding van een gastric bypass

De kosten van een gastric bypass liggen hoog. Ruim genomen tussen de 8.500 en 10.000 euro. Wanneer een gastric bypass op medische indicatie wordt uitgevoerd, zal de ingreep in verreweg de meeste gevallen worden vergoed door de zorgverzekeraar. Het is verstandig om vooraf bij je verzekeraar te informeren onder welke voorwaarden je recht hebt op een vergoeding van de behandeling.